De stem van de duivel herkennen
Tussen onze gewone dagelijkse keuzes speelt zich iets onzichtbaars af.
“Te midden van de drukte van studie, werk, relaties, sociale media en de zoektocht naar
identiteit en richting, is er een strijd.” Een strijd die niet wordt gevoerd met fysieke wapens, maar
met gedachten, verleidingen en subtiele invloeden. We bevinden ons in een geestelijke strijd,
een gevecht om onze ziel. De duivel werkt hierin als een listige tegenstander.
“Er is hoop, zelfs in deze strijd. We staan er niet alleen voor. God heeft ons geestelijke wapens
gegeven en roept ons op tot waakzaamheid en geestelijke groei. We gaan samen kijken hoe de
vijand werkt, hoe wij kunnen reageren, en hoe we sterker kunnen worden in onze relatie met
God. Ongeacht hoe actief de duivel ook is; God is sterker. Met Zijn hulp kunnen we elke
beproeving doorstaan.”
De duivel is geen mythisch figuur uit oude verhalen, hij is een reële tegenstander die ons actief
probeert af te leiden van onze relatie met God. Zijn tactieken zijn niet altijd duidelijk of zichtbaar,
maar juist sluw en moeilijk te herkennen. Hij fluistert leugens in onze gedachten, zaait twijfel en
moedigt ons aan om compromissen te sluiten met onze waarden. Hij maakt gebruik van onze
zwakheden, onze angsten en onze verlangens om ons te misleiden. De duivel vecht tegen allen.
Zelfs Jezus werd in de woestijn verzocht, maar Hij bood weerstand door het Woord van God te
gebruiken als wapen (Mattheüs 4). Deze strijd is niet bedoeld om ons te ontmoedigen, maar om
ons te versterken. God staat ons toe deze beproevingen te ondergaan zodat we sterker worden
en kunnen groeien in geloof en karakter.
De subtiele manieren waarop de duivel werkt
De duivel weet dat hij zelden mensen met één grote zonde kan laten vallen. In plaats daarvan
kiest hij voor een veel gevaarlijkere methode, namelijk subtiliteit. Zijn werken zijn vaak klein,
maar wel met grote gevolgen.
Paus Shenouda III schrijft in Diabolic Wars dat de duivel niet direct het diepste kwaad opdringt,
maar begint met iets ogenschijnlijk kleins. Hij laat ons wennen aan het kwaad, stap voor stap.
Vandaag stel je bidden uit naar morgen. Morgen is het te druk. Voor je het weet, communiceer je
niet meer met God.
“The devil does not begin with what is obviously evil. Instead, he starts with something seemingly
neutral, then leads the person slowly into darkness.” (Diabolic Wars, hoofdstuk 3).
Deze techniek lijkt onschuldig. Een leugentje, een beetje jaloezie, of een kort gebed overslaan.
Het is echter zijn manier om ons stap voor stap los te krijgen van God.
Het vervormen van het goede
De duivel weet dat hij bij gelovigen niet zomaar met zonden als moord of vloeken hoeft aan te
komen. Wat hij wel doet, is het verdraaien van het goede. Hij maakt ons bijvoorbeeld trots op
onze vroomheid, zodat het geen dienst meer is aan God, maar een vorm van zelfverheerlijking.
Eventueel hoop je dat anderen het opmerken wanneer je iemand helpt. Je leest de Bijbel, maar
kijkt stiekem of iemand dat merkt.
Jezus waarschuwt in Mattheüs 6:3-4: “Maar als u een liefdegave geeft, laat dan uw linkerhand niet
weten wat uw rechterhand doet, zodat uw liefdegave in het verborgene zal zijn; en uw Vader, Die in
het verborgene ziet, zal het u in het openbaar vergelden.” De duivel fluistert: “Zorg dat mensen het
weten, dat bemoedigt anderen toch ook?” Zo maakt hij iets heiligs ijdel, zonder dat je het doorhebt.
Het zaaien van twijfel en misleiding
Zoals bij Eva in Genesis 3, stelt de duivel vragen om je te laten twijfelen:
“Heeft God echt gezegd…?”
Hij doet hetzelfde vandaag: “Waarom antwoordt God niet op je gebeden?”, “Als Hij echt van je hield,
zou je je dan zo voelen?”. Hij zaait twijfel aan Gods karakter en identiteit, want als je God niet
meer volledig vertrouwt, laat je Zijn hand sneller los.
De apostel Paulus waarschuwt dat de duivel zich zelfs kan voordoen als iets goeds of religieus.
Hij schrijft in 2 Korinthe 11:14: “want de satan zelf doet zich voor als een engel van het licht.”
Soms voelt een ‘roeping’ heel spiritueel. Toch kan het misleidend zijn als die roeping je isoleert
van de kerk, van je geestelijke vader, of van de waarheid van het evangelie. Het is dan mogelijk
niet van God, maar een list van de duivel.
Onze verantwoordelijkheid in deze strijd
Hoewel de duivel actief is in het zaaien van twijfel, luiheid en misleiding, ontslaat dat ons niet
van onze eigen verantwoordelijkheid. We zijn geen passieve slachtoffers, maar actieve
deelnemers in deze geestelijke strijd. God heeft ons een vrije wil gegeven, een krachtig geschenk
dat ons in staat stelt om te kiezen tussen licht en duisternis.
Net zoals Adam en Eva een keuze hadden in het hof van Eden, hebben wij ook dagelijks de keuze
om Gods stem te volgen of die van de vijand. De duivel kan verleiden, maar hij kan ons niet
dwingen. Elke stap richting zonde begint met een kleine instemming vanuit onze kant, een
gedachte die we laten groeien, een gewoonte die we toelaten.
De heilige Augustinus zei: “God die ons zonder ons geschapen heeft, wil ons niet zonder ons
redden.” Met andere woorden: genade vraagt om onze medewerking. Verantwoordelijkheid
betekent erkennen waar we in gevallen zijn, berouw tonen en bewust kiezen om terug te keren
naar God.
Verantwoordelijkheid vraagt ook om waakzaamheid: het kennen van onze zwaktes, het
vermijden van situaties die ons laten struikelen en het actief zoeken naar Gods nabijheid. Zoals
Jakobus 4:7 zegt: “Onderwerp u dan aan God. “Bied weerstand aan de duivel en hij zal van u
wegvluchten.” We hebben dus een rol, niet alleen met eigen kracht, maar in samenwerking met
Gods genade.
Juist wanneer wij de verantwoordelijkheid nemen, leggen wij daarmee ook de oplossing in onze
eigen handen, of beter gezegd, in onze eigen keuzes. We erkennen dat we niet machteloos zijn,
maar dat we, met Gods hulp, een actieve rol spelen in onze bevrijding. Dat besef is niet zwaar,
maar juist bevrijdend: als wij kiezen, verandert er iets. Met elke bewuste stap naar het licht,
verliest de duisternis haar kracht.
De wapens die God ons geeft om weerstand te bieden aan de invloeden van de duivel
We zijn niet weerloos in de strijd tegen de duivel. God, die weet hoe listig en doortrapt onze
vijand is, heeft ons niet zonder bescherming achtergelaten. Integendeel, Hij geeft ons wapens
die machtiger zijn dan alles wat het rijk van de duisternis tegen ons inbrengt. Voordat we deze
wapens gebruiken, moeten we ze eerst herkennen en dan bewust kiezen om ze in te zetten.
Het kruis en de wapenuitrusting van God
De duivel kan niet tegen het kruis. Niet symbolisch, maar letterlijk: hij haat het kruis, omdat
deze het wapen is waardoor hij verslagen is. Paus Shenouda zegt in Diabolic Wars: “The cross is
the symbol of defeat for Satan. He trembles at its sight because it reminds him of his ultimate loss.”
Heiligen zoals Sint Marina wisten dit. Telkens als zij verzocht werd of de duivel haar probeerde te
misleiden, maakte zij het teken van het kruis. Niet als een ritueel, maar als een geloofsdaad. Hier
begint de overwinning van Christus en eindigt de leugen van de duivel.
Het kruis is voor ons:
– Een wapen tegen angst, twijfel en misleiding;
– Een herinnering dat Jezus de prijs al heeft betaald;
– Een bewijs dat ons eraan herinnert dat wij aan de kant van de Overwinnaar staan.
Vraag jezelf af: hoe vaak gebruik ik het kruis bewust in mijn strijd? Maak jij het teken van het
kruis met geloof, als gebed en bescherming?
In Efeze 6:11-17 beschrijft Paulus een complete geestelijke uitrusting die we nodig hebben in
deze strijd. Hij begint met de gordel van waarheid. Dat is een oproep om eerlijk te zijn tegenover
jezelf en tegenover God, want leugens openen de deur voor de duivel. Vervolgens spreekt hij
over het borstharnas van gerechtigheid: het leven in reinheid beschermt ons, want de zonde
maakt je kwetsbaar.
Daarna noemt hij de schoenen van bereidheid om het evangelie van vrede te brengen. Dit is een
houding van gereedheid om Gods boodschap uit te dragen, zelfs in een wereld vol strijd. Het
schild van geloof is onmisbaar, want vertrouwen op God dooft de vurige pijlen van twijfel en
angst.
Ook de helm van de zaligheid speelt een belangrijke rol: het helpt ons om onszelf eraan te
herinneren dat we behouden zijn in Christus. Tot slot noemt Paulus het zwaard van de Geest,
dat is het Woord van God, een krachtig wapen dat we actief mogen gebruiken in ons gebed, in
ons verzet en in de keuzes die we maken.
Jezus zelf gebruikte dit zwaard toen Hij door de duivel werd verzocht in de woestijn (Matteüs 4).
Hij antwoordde niet met emoties of argumenten, maar met duidelijke Schriftwoorden: “Er staat
geschreven…” Dit leert ons: het Woord kennen is niet optioneel, het is essentieel. Zonder het
Woord loop je ongewapend in deze oorlogsstrijd.
Gebed, waakzaamheid en nederigheid
Gebed is geen reserve-optie; het is onze ademhaling in de strijd. Paus Shenouda zegt: “As long as
you are praying, Satan cannot speak to you. But when you are silent, he begins to whisper.” Wanneer
je bidt, bouw je een muur van licht om je heen. Zelfs het noemen van Jezus’ naam is een krachtig
wapen. De demonen beven bij de naam van Christus.
Een andere krachtige bescherming is nederigheid. Trots opent de deur naar misleiding.
Nederigheid houdt je afhankelijk van God. Denk aan Sint Antonius, die zei: “Wie zichzelf kent, kent
God. En wie zichzelf vergeet, maakt plaats voor de duivel.”
Deze uitspraak benadrukt de centrale rol van zelfkennis in het streven naar spiritualiteit en
verlossing, en waarschuwt voor de gevaren van zelfverlies. Dat is het vergeten van wie je bent in
Gods ogen. Het gaat niet om jezelf op de eerste plaats zetten, maar om jezelf eerlijk kennen: je
zwaktes, je neigingen, je valkuilen. Waakzaamheid betekent dus dat je jezelf onderzoekt en je
zwakke plekken kent. Ben je snel jaloers? Sneller verleid tot uitstel? Herken dat en wees paraat
.De duivel kent jouw zwaktes. Jij moet ze ook kennen om ze met Gods hulp te kunnen
verdedigen.
De geestelijke strijd is niet voor de zwakken, maar voor hen die zich laten versterken door
Christus. Laat het kruis je schild zijn, het Woord je zwaard, en het gebed je adem. Want hoewel
de vijand listig is, is onze God een machtige strijder. Blijf waakzaam, ken jezelf en blijf in Hem.
“Blijf in Mij, gelijk Ik in u” (Johannes 15:4).